Bộ Y tế đã !important; xây dựng Infographic "Thông tin cần biết về vaccine phòng Covid-19” theo Sổ tay Hướng dẫn thực hành tiêm chủng vaccine phòng Covid-19 của vaccine AstraZeneca. Cụ thể như sau:
Trước tình hình diễn biến phức tạp và sự nguy hiểm của dịch bệnh COVID-19, việc tiêm vaccine là quyền lợi của từng cá nhân và cũng là trách nhiệm mỗi người dân với cộng đồng. Bộ Y tế Việt Nam đã phê duyệt có điều kiện đối với vaccine AstraZeneca để sử dụng khẩn cấp trong phòng, chống dịch bệnh COVID-19. Cùng VeXeRe tìm hiểu một vài thông tin cần thiết về vaccine AstraZeneca nhé!
Vaccine AstraZeneca là gì?
Vaccine AstraZeneca là vaccine phòng SARS-CoV-2. Được đồng phát triển bởi Đại học Oxford và Hãng dược nổi tiếng thế giới AstraZeneca (Anh). Vaccine AstraZeneca có hiệu lực bảo vệ con người trước tác nhân gây bệnh COVID-19 lên đến hơn 89%, dựa trên kết quả nghiên cứu lâm sàng.
Vaccine AstraZeneca
Cơ chế hoạt động của vaccine AstraZeneca
Sau khi tiêm, vaccine sẽ đưa gen vào các tế bào trong cơ thể. Các tế bào này sẽ sử dụng gen để tạo ra protein gai. Khi đó, hệ thống miễn dịch sẽ nhận biết đây là protein ngoại lai rồi tạo ra kháng thể (từ “tế bào B”). Và kích hoạt các tế bào bạch cầu cụ thể (gọi là “tế bào T”) để tấn công các protein ngoại lai này.
Sau này, nếu cơ thể nhiễm virus SARS-CoV-2, hệ thống miễn dịch sẽ nhận ra và sẵn sàng bảo vệ cơ thể chống lại virus đó.
Vaccine AstraZeneca phòng Covid-19 không chứa virus Covid-19 và không thể gây bệnh Covid-19. Adenovirus trong vaccine không thể sản sinh và không thể gây bệnh.
Cơ chế hoạt động của vaccine AstraZeneca
Đối tượng được chỉ định/chống chỉ định tiêm vaccine AstraZeneca
Đối tượng được chỉ định tiêm
Đây là nhóm đối tượng có nguy cơ tử vong cao khi mắc phải Covid-19.
- Người mắc các bệnh nền/bệnh mãn tính
Nhóm đối tượng này sẽ được chỉ định tiêm ở bệnh viện sau khi đã chữa trị ổn định. Đây là những người rất dễ bị nhiễm và biến chứng nặng sau khi mắc Covid.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo chỉ sử dụng vaccine ở phụ nữ mang thai khi lợi ích của việc tiêm chủng lớn hơn nguy cơ tiềm ẩn.
Phụ nữ đang trong thai kỳ nên cân nhắc tiêm nếu thuộc nhóm đối tượng dễ bị lây nhiễm theo tính chất công việc (bác sĩ, nhân viên y tế,…), hoặc có bệnh lý nền. Đối với những trường hợp này, các bác sĩ sẽ đánh giá lợi ích, rủi ro và đưa ra các lời khuyên sau khi khám sàng lọc tiêm chủng.
Phụ nữ đang cho con bú có thể tiêm vaccine AstraZeneca mà không cần ngưng cho con bú sau khi tiêm chủng.
Đây cũng là nhóm có nguy cơ phơi nhiễm và tiến triển nặng khi mắc phải Covid-19. Không cần xét nghiệm HIV trước khi tiêm chủng.
- Những người bị suy giảm hệ miễn dịch
Những đối tượng này thuộc nguy cơ mắc bệnh cao, cần phải được tiêm chủng sau khi đã cung cấp những thông tin về bệnh và quá trình điều trị cho nhân viên y tế.
Sau khi khỏi bệnh 6 tháng, những người này cũng nên tiêm vaccine để tránh tình trạng tái nhiễm.
- Có tiền sử điều trị kháng thể Covid-19
Đối tượng này được khuyến cáo nên tiêm ít nhất sau 90 ngày điều trị.
Đối tượng chống chỉ định
Dưới 18 tuổi.
Xuất hiện những phản ứng nặng hoăc phản vệ cấp độ 2 trở lên sau khi tiêm vaccine ở mũi 1 sẽ không được chỉ định tiêm mũi tiếp theo.
Quá mẫn cảm hoặc bị dị ứng với tá dược hoặc hoạt chất có trong vaccine.
Trường hợp trì hoãn tiêm chủng
Người có tiền sử mắc Covid-19 trong vòng 6 tháng.
Người đang mắc bệnh cấp tính.
Phụ nữ mang thai dưới 13 tuần.
Liều tiêm chủng vaccine
Tại Việt Nam, vaccine phòng Covid-19 của AstraZeneca được chỉ định tiêm phòng cho người từ 18 tuổi trở lên. Lịch tiêm gồm 2 mũi. Mũi thứ 2 cách mũi đầu từ 4 đến 12 tuần.
Những phản ứng thường gặp khi tiêm vaccine AstraZeneca
Cho đến nay, hàng triệu người đã được tiêm chủng vaccine AstraZeneca. Các báo cáo về tác dụng phụ nghiêm trọng, như phản ứng dị ứng và cục máu đông, là rất hiếm. Không báo cáo nào cho thấy có biến chứng lâu dài. Hầu hết tác dụng phụ của vaccine AstraZeneca thường nhẹ và ngắn hạn (trong vài ngày). Khoảng 10 – 20% số lượng người tiêm vaccine AstraZeneca sẽ không có triệu chứng.
Các triệu chứng thường gặp sau khi tiêm Vaccine AstraZeneca bao gồm:
- Đau cánh tay ở vị trí tiêm
- Mệt mỏi
- Đau đầu
- Đau, nhức người
- Buồn nôn
Tác dụng này có thể kéo dài khoảng 10 ngày, nhưng nếu kéo dài lâu hơn, hãy đến gặp bác sĩ.
Những lưu ý trước và sau khi tiêm vaccine AstraZeneca
Để vaccine phát huy hết tác dụng cũng như tránh được những trường hợp xấu có thể xảy ra, cần phải lưu ý những điều dưới đây trước và sau khi tiêm.
Trước khi tiêm
- Cần phải cung cấp trung thực và đầy đủ những thông tin về sức khỏe của bản thân như: tiền sử bệnh, các liệu pháp cũng như loại thuốc đang được áp dụng để điều trị bệnh, vaccine được tiêm gần đây, những phản ứng và dị ứng của cơ thể,…
- Ăn uống đầy đủ và bổ sung thêm vitamin C để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
- Tránh sử dụng các loại nước uống có chất kích thích hoặc cồn như bia, rượu, cà phê,…
- Nên đi tiêm cùng với người thân nếu như sức khoẻ của bạn yếu.
Sau khi tiêm
- Ở lại trung tâm y tế ít nhất 30 phút để. Theo dõi những phản ứng có thể xảy ra sau tiêm để xử lý kịp thời.
- Theo dõi tại nhà 48 tiếng sau tiêm. Nếu như xuất hiện các tình trạng bất thường như sốt cao liên tục, hôn mê, co giật, khó thở, tím tái, nôn mửa,… cần phải liên hệ ngay với trung tâm y tế hoặc đến bệnh viện gần nhất.
-
Một số câu hỏi thường gặp về vaccine AstraZeneca
Vaccine AstraZeneca
Vaccine AstraZeneca có an toàn hay không?
Vaccine COVID-19 của AstraZeneca đã có tác động lớn trên bình diện toàn cầu. Giúp cứu sống hàng chục nghìn người kể từ đầu năm 2021 đến nay. Vaccine đã được chứng minh là dung nạp tốt và có hiệu quả cao trong việc chống lại tất cả các mức độ nghiêm trọng của bệnh trong các thử nghiệm lâm sàng và môi trường đời thực. Trong các cuộc thử nghiệm vaccine phòng COVID-19, không có trường hợp nghiêm trọng nào liên quan đến vaccine của AstraZeneca.
Tiêm vaccine AstraZeneca bao lâu mới có kháng thể?
Vaccine của hãng AstraZeneca sẽ bảo vệ hiệu quả trong vòng 2-3 tuần sau khi tiêm lần đầu tiên. Phải mất 2 tuần sau liều tiêm thứ 2 để phát huy hiệu quả bảo vệ tốt nhất. Do đó, người dân cần tiêm đủ 2 liều vaccine để bảo vệ bản thân trước nguy cơ nhiễm Covid-19.
Tác dụng phụ có khác nhau ở mỗi liều không?
Tác dụng phụ có thể xảy ra sau liều đầu tiên và/hoặc liều thứ hai. Ngay cả khi bạn đã có tác dụng phụ sau liều đầu tiên, bạn vẫn cần tiêm liều thứ hai (trừ khi bạn có phản ứng dị ứng nghiêm trọng sau liều đầu tiên).
Nên làm gì nếu gặp các triệu chứng do tác dụng phụ sau tiêm?
Nếu có tác dụng phụ, bạn nên nghỉ ngơi cho đến khi cảm thấy khỏe hơn. Bạn có thể dùng thuốc giảm đau nếu cần thiết.
Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu:
- Triệu chứng trở nên tồi tệ hoặc cảm thấy lo lắng;
- Sưng hạch hơn 10 ngày;
- Khi có các triệu chứng bất thường và kéo dài, như sốt cao hơn 4 ngày.
-
Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây từ khoảng 4 ngày đến 4 tuần sau khi tiêm, bạn nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức:
- Bầm tím ở chỗ khác với vị trí đã từng tiêm;
- Khó thở, đau ngực, phù chân hoặc đau bụng kéo dài;
- Cơn đau đầu dữ dội mới xuất hiện nhưng không đỡ khi dùng thuốc giảm đau thông thường hoặc ngày càng trầm trọng hơn;
- Đau đầu hơn khi nằm xuống hoặc cúi xuống, hoặc kèm theo mờ mắt, buồn nôn và nôn ói, khó nói, yếu ớt, lơ mơ hoặc co giật.
-
Vaccine AstraZeneca ngừa được những chủng virus nào?
Theo các dữ liệu nghiên cứu cho thấy, vaccine của hãng AstraZeneca có hiệu quả chống lại hầu hết các chủng virus gây bệnh COVID-19. Kể cả biến thể virus Delta mới hiện đang lưu hành tại Việt Nam. Theo Cơ quan Y tế Công Anh quốc (PHE), vaccine AstraZeneca đạt hiệu quả bảo vệ 60% với biến thể Ấn Độ và 66% trước biến thể Ken. Tiêm đủ liều vắc xin COVID-19 giúp giảm đến 92% khả năng nhập viện, và 79% nguy cơ nhiễm bệnh có triệu chứng do biến thể Delta.
Vaccine AstraZeneca và Pfizer loại nào tốt hơn?
Rất khó để có thể so sánh loại vaccine phòng COVID-19 nào tốt hơn bởi rất nhiều nguyên do. Chúng ta có thể tham khảo hiệu quả của vaccine trên thực tế tại các nước đã triển khai tiêm các loại vaccine khác nhau trong cùng một cộng đồng.
Kết quả ghi nhận tại Anh cho thấy, hai loại vaccine phòng COVID-19 của hãng AstraZeneca và Pfizer đều đạt hiệu quả như nhau. Cùng đáng tin cậy trong ngăn ngừa mắc triệu chứng, nhập viện và tử vong do COVID-19.
Các chuyên gia cho rằng, thay vì so sánh vaccine nào tốt nhất, chúng ta nên tiêm loại vaccine có sẵn vì giúp ngăn ngừa COVID-19, giảm lây lan và giảm nguy cơ mắc bệnh nặng. Nếu xét theo mục đích đó, thì mọi loại vaccine đều là tốt nhất.
Nguồn: VNVC (Công ty Cổ phần Vắc xin Việt Nam)